Μετά από 6 χρόνια ας θυμηθούμε…

Στις αρχές του 2009, όταν τα πρώιμα σύννεφα της οικονομικής κρίσης άρχισαν να εμφανίζονται και αργά αλλά σταθερά να συσσωρεύονται στον ουρανό της «αφθονίας» μας, αντιμετωπίζαμε τις σχετικές ανησυχητικές πληροφορίες με πρωτοφανή αδιαφορία, αμεριμνησία και περιπαικτική διάθεση, λες και αφορούσαν κάποιους τρίτους. Όταν προς το τέλος του χρόνου άρχισε να γίνεται λόγος για αδυναμία δανεισμού της χώρας μας από τις αγορές, αδυνατώντας να πιστέψουμε ότι κάτι τέτοιο μπορούσε να συμβαίνει σ’ εμάς, βρήκαμε καταφυγή σε φαντασιώσεις και μύθους με πρώτο και προτιμότερο ότι πρόκειται για ένα καλοστημένο ψέμα του διευθυντηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) για να μας επιβάλλουν τα σκοτεινά τους σχέδια.

Mύθο θεωρούσαμε και τα περί αδύνατου κρίκου της χώρας μας στην αλυσίδα των χωρών της Ε.Ε. Στοχευμένη συνομωσία του διεθνούς Κεφαλαίου βλέπαμε για να μας αναγκάσουν να παίξουμε το ρόλο του πειραματόζωου της νέας τάξης πραγμάτων. Και όταν τους πρώτους μήνες του 2010 αρχίσαμε να πληροφορούμαστε τους διάφορους όρους που έθεταν οι εταίροι-δανειστές μας, για να αναλάβουν την κάλυψη των δανειακών μας αναγκών, προκειμένου να αποφύγουμε την άτακτη χρεοκοπία, φαντασιωνόμασταν φιλικές χώρες που περίμεναν πώς και πώς να μας δανείσουν χωρίς όρους…

Ήταν τότε που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με πρόσφατη την περιφανή εκλογική νίκη, αφού «ανακάλυψε ότι λεφτά δεν υπάρχουν», αντί να απευθυνθεί και να ενημερώσει τη Βουλή και το εκλογικό Σώμα, πανικόβλητη μπροστά στο φάσμα της κήρυξης «στάσης πληρωμών», χωρίς σχέδιο και πρόγραμμα αντιμετώπισης της κρίσης, υπέγραφε ό,τι της ζητούσαν προκειμένου να διασφαλιστεί η ροή χαμηλότοκου δανειακού χρήματος για τις ανάγκες που έτρεχαν. Ήταν τότε που σύσσωμη η αντιπολίτευση, λαϊκίστικα και μικροπολιτικά, ισχυρίζονταν ότι αποκλειστική αιτία της κρίσης – η εκδήλωση της οποίας σημειωτέον είχε προηγηθεί – ήταν η Δανειακή Σύμβαση (Μνημόνιο) με την Τρόικα. Ήταν τότε που το μπλοκ των Προνομιούχων και των Προκλητικών Κεκτημένων, κρατώντας τις ντουντούκες και το τεράστιο πανό «ό,τι θέλει ο λαός», οδηγούσε τις γιγάντιες λαϊκές διαδηλώσεις. Ήταν τότε που τα γνωστά κινήματα  «διαμαρτυρίας», «δεν πληρώνω» κλπ., έτρεφαν τις ψευδαισθήσεις μας πως θα γλιτώσουμε τα χαράτσια γιατί Κυβέρνηση και Ε.Ε. θα αναγκαστούν να καλύψουν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού.  
Φυσικά ελάχιστοι αναρωτιούνταν: Γιατί ειδικά η χώρα μας να αποτελέσει στόχο διεθνούς συνομωσίας; Πώς και γιατί καταντήσαμε ο αδύνατος κρίκος της Ε.Ε.; Γιατί επέλεξαν ειδικά εμάς ως ιδανικό κοινωνικό πειραματόζωο; Γιατί ήταν υποχρεωμένοι οι δανειστές μας να καλύπτουν τα τεράστια ετήσια ελλείμματά μας; Γιατί ξαφνικά έπαψαν να μας εμπιστεύονται; Κλπ., κλπ.; Και βέβαια η περίπτωση να φταίγαμε κι εμείς έστω και λιγάκι για το κακό που μας βρήκε, ούτε που περνούσε από το μυαλό μας.
Έτσι με φαντασιώσεις, ψευδαισθήσεις και διαμαρτυρίες πορευτήκαμε και στη συνέχεια. Παράλληλα, η εσωτερική υποτίμηση κατρακυλούσε, η ανεργία κάλπαζε, η φτώχεια έπαιρνε ενδημικά χαρακτηριστικά και τροφοδοτούσε το κοινωνικό περιθώριο, πληρώναμε τα χαράτσια που καταγγέλλαμε, εξαντλούνταν τα όποια αποθέματά μας, οι κοινωνικές υπηρεσίες υπολειτουργούσαν, η ανομία γενικεύονταν, η κοινωνική συνοχή παρουσίαζε ρωγμές, η κοινωνία συντηρητικοποιούνταν, η ναζιστική ιδεολογία εισέβαλε οργανωμένα και προκλητικά στην πολιτική και κοινωνική ζωή, κλπ, κλπ, κλπ.
Για όλ’ αυτά μας φταίγανε οι ξένοι. Αδύνατο να παραδεχτούμε και να ομολογήσουμε τις εσωτερικές – δικές μας πραγματικές ευθύνες για την κρίση, η αντιμετώπιση της οποίας, ανεξάρτητα από τους κύριους υπεύθυνους, ήταν συλλογική υπόθεση και δυνατή μόνο με ριζικές αλλαγές στον τρόπο που είχαμε τη δυνατότητα, μέχρι το ξέσπασμά της, να λειτουργούμε ως Κράτος και Λαός. Κι αυτό ανεξάρτητα από το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι αγνοούσαν απολύτως ότι η ευμάρεια που απολάμβαναν προκαλούσε ελλείμματα που καλύπτονταν με δανεισμό. Η αδυναμία δανεισμού του Κράτους όμως σήμαινε χρεοκοπία και κατάρρευση του επιπέδου ζωής όλων.
Η αντιμετώπιση του προβλήματος συνεπώς δεν μπορούσε παρά να αφορά όλους. Ο περιορισμός των συνεπειών βρίσκονταν σε μια συμφωνία με τους εταίρους- δανειστές μας με όρους που θα ενίσχυαν την εμπιστοσύνη τους στις δυνατότητές μας να οδηγήσουμε την οικονομία της χώρας σε επίπεδο εσωτερικής επάρκειας και σταδιακής αποπληρωμής του χρέους. Μια τέτοια συμφωνία, όμως, προϋπέθετε πολιτικό θάρρος να ειπωθεί στο λαό η ωμή αλήθεια και να συμφωνήσουν τα δημοκρατικά κόμματα σε ένα εθνικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση που θα διατηρούσε υπό έλεγχο την εσωτερική υποτίμηση, θα επιμέριζε αναλογικά και δίκαια τα βάρη, θα μηδένιζε τις δημόσιες σπατάλες, θα καταπολεμούσε τη διαφθορά, θα νοικοκύρευε τη δημόσια Διοίκηση κλπ. Αν αυτές τις προϋποθέσεις τις θέταμε μόνοι μας το 2010 και εγγυόμασταν την τήρησή τους, θα επιβάλλαμε ένα άλλο διαφορετικό Μνημόνιο με πολύ λιγότερες απώλειες και θα είχαμε ήδη βγει από την κρίση με την οικονομία μας σε αναπτυξιακή τροχιά, όπως έγινε και στις άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα.
Δυστυχώς, αναλωθήκαμε σε αντιπαραθέσεις πολιτικών ασύμβατων με την ουσία του προβλήματος και σε συνεχείς ατελέσφορες κοινωνικές διαμαρτυρίες και συγκρούσεις γιατί φοβηθήκαμε τις βαθιές αλλαγές που ήταν αναγκαίες για την αντιμετώπιση της κρίσης. Το πολιτικό σύστημα αυτιστικό και αλλεργικό στη συνεννόηση και συνεπώς ανίκανο να αντιδράσει, έβλεπε την αξιοπιστία του να καταρρέει στο ναδίρ και με τις όποιες απώλειες και κέρδη ακινητοποιήθηκε σε μια ατελέσφορη δημοσκοπική ισορροπία με την οποία πορεύεται τα δυο τελευταία χρόνια. Μέχρι που η λειτουργία του άρχισε να αγγίζει τα όρια του αδιέξοδου. Και αντί να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων και να αντιδράσει με μια συμφωνία σε ένα εθνικό σχέδιο και πρόγραμμα ανάκαμψης της οικονομίας και ανάταξης της κοινωνίας ως απάντηση στους όρους της Τρόικας, προτίμησε τη «φυγή προς τα εμπρός».

Στο πλαίσιο αυτό παρακολουθούμε ένα ακόμα επεισόδιο στην ανούσια πολιτική αντιπαράθεση με την επίσπευση της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας. Τα προβλήματά μας όμως δεν πρόκειται να λυθούν ούτε με την εκλογή ή μη Προέδρου της Δημοκρατίας, ούτε με το πότε και ποιο κόμμα θα κερδίσει τις εκλογές. Και φυσικά ούτε με το όποιο κούρεμα του χρέους ή την επιμήκυνση της αποπληρωμής του ούτε ακόμα και με την ολοκληρωτική διαγραφή του. Η λύση θα έρθει μόνο αν ως ενιαία πολιτισμική κοινότητα – πολίτες και πολιτικό Σύστημα – συνειδητοποιήσουμε ότι το πρόβλημα είναι δικό μας και δική μας η ευθύνη να το αντιμετωπίσουμε. Μόνο τότε θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τους όρους που θα μας επιτρέπουν να διεκδικούμε την οικονομική και συνεπώς και τη πολιτική και εθνική ανεξαρτησία μας.