Σοφία Φίλντιση Συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Ποιήτρια και ΣτιχουργόςΤο σύντομο πέρασμα της από το Γαλάτσι

Η Σοφία Φίλντιση υπήρξε μια αξιόλογη προσωπικότητα των γραμμάτων, που για ένα μικρό χρονικό διάστημα (τη δεκαετία του 1970 μέχρι το 1981) τίμησε με την παρουσία και την κοινωνική δράση της την πόλη μας. Γεννημένη το 1937 στο χωριό Βανάδα ορεινής Τριφυλίας ορφάνεψε από πολύ μικρή. (Ο πατέρας της Αξιωματικός των Ταγμάτων Ασφαλείας, εκτελέστηκε το 1944 στο Μελιγαλά). Όταν τελείωσε το Δημοτικό στη Κυπαρισσία, η οικογένεια της μετακόμισε στην Αθήνα και με υποτροφία φοίτησε στο Αμερικανικό Κολέγιο. Με έμφυτη κλίση στην πνευματική δημιουργία, αξιοποίησε τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που τις προσφέρονταν σ’ αυτό το Ίδρυμα και γρήγορα ξεχώρισε για τις ικανότητες της. Έτσι, με εφόδιο το ταλέντο, την εργατικότητα και την καρτερικότητά της, αντιμετώπισε τις βιοποριστικές της ανάγκες στις αντίξοες συνθήκες της μεταπολεμικής Αθήνας.

Eκεί, στο αβέβαιο μετεμφυλιακό κλίμα της Πρωτεύουσας, όπου ο φόβος και η αβεβαιότητα συναντούσαν την ελπίδα που μόλις άρχισε να χαράζει, βίωσε τις δύσκολες συνθήκες που αντιμετώπιζαν όλοι οι εργαζόμενοι και συνειδητοποίησε ότι για τη συντριπτική πλειοψηφία τους ήταν ίδιες για όλους. Ανεξάρτητα σε ποια πλευρά βρέθηκαν ή επέλεξαν κατά τα χρόνια της εμφύλιας σύγκρουσης. Πνευματικά καλλιεργημένη, ανήσυχη και ιδιαίτερα ευαίσθητη, μπορούσε να δίνει τις δικές της απαντήσεις στα ερωτήματα που έβαζε η ζωή γύρω της. Γι’ αυτό και δεν δυσκολεύτηκε να υπερβεί τα τραύματα και τις προκαταλήψεις της εποχής του διχασμού, να αντιμετωπίσει κατάματα την τραγική πραγματικότητα που βίωνε ο Ελληνικός Λαός, να προσεγγίσει, να ερευνήσει, να γνωρίσει και να δεχτεί την αλήθεια και της άλλης πλευράς. Γι’ αυτό και ξεχώριζε…!
Στο Γαλάτσι η Σοφία Φίλντιση ήρθε ιδεολογικοπολιτικά κατασταλαγμένη. Έχοντας απορρίψει αμετάκλητα τις ιδέες και τον κόσμο που με τραγικό τρόπο γνώρισε μικρή στο χωριό, δεν αισθανόταν ξένη στην πραγματικότητα που την περιέβαλε, και εντασσόταν σ’ αυτή χωρίς αναστολές και ενδοιασμούς. Γι’ αυτό και είναι βέβαιο ότι αισθάνθηκε οικεία στο νέο, πλειοψηφικά δημοκρατικό – αριστερό, κοινωνικό περιβάλλον του Γαλατσίου. Εγκαταστάθηκε σε ένα φτωχικό ημιυπόγειο διαμέρισμα στη γωνία των οδών Καραϊσκάκη και Υψηλάντου και σαν να ήταν από παλιά κάτοικος, γειτόνισσα και γνωστή, βρέθηκε σε ένα κύκλο γυναικών της ευρύτερης γειτονιάς, με δημοκρατικά – αριστερά χρωματισμένα τα ενδιαφέροντα τους. Προς το λαμπερό κόκκινο μάλιστα των περισσοτέρων…!
Την έβλεπα μαζί με άλλες Γαλατσιώτισσες στις συζητήσεις του Δ.Σ. να καταθέτουν Υπομνήματα για θέματα γυναικείου και κοινωνικού ενδιαφέροντος, σε εκδηλώσεις για τα θέματα αυτά, μέχρι και σε ανοιχτές συγκεντρώσεις του ΚΚΕ. Έτσι προέκυψε η γνωριμία μας. Σαν να υπήρχε από πάντα. Και σ’ αυτές τις συναντήσεις πάντοτε βρίσκαμε το χρόνο για ανταλλαγή απόψεων σε επίκαιρα θέματα.
Οι γυναίκες της παρέας της, μανάδες μαθητών του δημοτικού οι περισσότερες, αξιοποιούσαν το ταλέντο της και ζητούσαν τη βοήθεια της στις εργασίες του καλλιτεχνικού μαθήματος των παιδιών τους. Σε μια περίπτωση μάλιστα που η εργασία αφορούσε στο στήσιμο μιας παιδικής θεατρικής παράστασης, η Σοφία με τα παιδιά έγραψαν το έργο και με σκηνοθέτη το νεαρό συνδημότη μας ηθοποιό Σοφοκλή Πέππα, η παράσταση δόθηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στην αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου. Η Σοφία Φίλντιση αγκάλιασε και αγκαλιάστηκε από την κοινωνία του Γαλατσίου.
Ίσως, από τον κύκλο των γνωστών της Γαλατσιωτών, να ήμουν ο μόνος που δεν γνώριζε απολύτως τίποτα για την οικογενειακή της τραγωδία, ούτε για το συγγραφικό ταλέντο και τις ασχολίες της. Τα πληροφορήθηκα πολύ μετά αφού είχε φύγει από το Γαλάτσι και τη ζωή. Εντελώς τυχαία μάλιστα. Όταν έπεσε στα χέρια μου ένα από τα τελευταία της βιβλία «Τα ψυχούδια». Από την εισαγωγή της μελετήτριας της Στ. Τσούπρου πληροφορήθηκα το πλούσιο συγγραφικό έργο και την αξιόλογη συνεχή κοινωνική και καλλιτεχνική της δράση στη Καλαμάτα, μέχρι το θάνατό της το 2011.
Στη Καλαμάτα όπου εγκαταστάθηκε το 1981, δραστηριοποιήθηκε ενεργά και με επιτυχία στην τοπική πολιτιστική ζωή. Εκλέχθηκε δημοτική Σύμβουλος, διετέλεσε μέλος της Διοίκησης του Μεσσηνιακού Ερασιτεχνικού Θεάτρου, αντιπρόεδρος του ΔΗΠΕΘΕ και σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια «Μπουγά» οργάνωσε Ομάδα Λογοτεχνίας. Συνεργάστηκε με την ΕΡΑ Καλαμάτας, το τοπικό Τύπο και ίδρυσε δικό της ραδιοφωνικό σταθμό το «Αντιράδιο».
Τα βιβλία της ξεπερνούν τα 30, τα πιο πολλά με θέματα για παιδιά. «Ο καπετάν Σβούρας», γυρίστηκε σε τηλεοπτική σειρά, ενώ τα διηγήματα ο «Αϊ-Βασίλης ο Θαλασσινός» και «Το σκιάχτρο» έγιναν ταινίες μικρού μήκους και η πρώτη βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ της Δράμας. Το παιδικό θεατρικό της «Οι Μολιβένοι», το περιέλαβε η Ξένια Καλογεροπούλου στο βιβλίο της «Θεατρικά έργα για παιδιά». Η Σ. Φίλντιση τιμήθηκε με εννέα βραβεία, μεταξύ των οποίων το Α’ Βραβείο Ιπεκτσί, για το βιβλίο της «Αδελφέ μου», και το Α’ Κρατικό Βραβείο Παιδικού Λογοτεχνικού Βιβλίου για το «Ποιήματα για παιδιά». Τα «Εκπαιδευτήρια Μπουγά» Καλαμάτας προκήρυξαν, προς τιμήν της, για τη σχολική χρονιά 2016-2017 τον 6ο Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Λογοτεχνίας «Σοφία Φίλντιση – Το δέντρο της Σοφίας», με θέμα «Έθιμα του τόπου μας και του κόσμου όλου». Ο διαγωνισμός απευθύνεται σε μαθητές των Α΄ έως ΣΤ΄ τάξεων όλων των Δημόσιων και Ιδιωτικών Δημοτικών Σχολείων της χώρας, καθώς και των ελληνόφωνων Δημοτικών Σχολείων του εξωτερικού.
Το αστείρευτο ταλέντο της Σοφίας και η ευαισθησία της όμως εκφράστηκαν και μέσα από το στίχο. Ο Μίμης Πλέσσας μελοποίησε 20 από τα τραγούδια της που τραγούδησαν η Δήμητρα Γαλάνη, Μελίνα Κανά, Τζένη Βάνου, Πουλόπουλος, Κλεοπάτρα, Λαβήνα κ.α.
Παρακάτω ένα δείγμα ευαισθησίας της Σοφίας.

Χάρισμα
Θα σε χαρίσω στην άνοιξη
απ’ τ’ όνομά σου να δώσει
στα λουλούδια ονόματα,
απ’ των ματιών σου το πράσινο
στους κισσούς φύλλα,
απ’ των ονείρων σου το μάτωμα
καρδιές ολοκόκκινες πάνω στο φουστάνι
απείραχτου κοριτσιού!
Θα σε χαρίσω στην άνοιξη
Εκείνη ξέρει να πολλαπλασιάζει στο άπειρο
την ομορφιά!

Η Σοφία Φίλντιση ολοκληρωτικά ελεύθερη και ανεξάρτητη στη ζωή της, εκμυστηρεύτηκε, ποιητικά, πως έτσι θα ήθελε και το θάνατο της:
Αν διάλεγε κανείς τον θάνατό του,
θά ‘θελα να πέθαινα σαν πουλί πελαγίσιο,
χωρίς μοιρολόγια.
Αν διάλεγε κανείς τον τάφο του,
θά ‘θελα να ταφώ στις σπηλιές των βυθών
να μην ακούσω τις καμπάνες.
Την πίστη και την λύπη
απ’ τα μικρά μου αρνήθηκα

Ένας από τους τυχερούς που γνώρισαν προσωπικά τη Σοφία Φίλντιση, θεωρώ τη μετοίκησή της στη Καλαμάτα μεγάλη απώλεια για το Γαλάτσι. Η παραπάνω σύντομη αναφορά στη ζωή και το έργο της, ας θεωρηθεί ελάχιστη τιμή στη μνήμη Της.

– Ευχαριστώ τις φίλες της Σοφίας Αντωνία Μελετέα, Μάνθου Ευτυχία, Νίκη Αναστασοπούλου που βοήθησαν με τη μνήμη τους.