Αντί άρθρου Για την υπόθεση των «45 αδικαίωτων νεκρών»

Στην Εφημερίδα των Συντακτών 6/5/2017 δημοσιεύθηκε ρεπορτάζ, από τη «2η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας» που έγινε το τελευταίο τριήμερο του Απρίλη, με τίτλο «Οι 45 αδικαίωτοι νεκροί» και υπογράφει η δημοσιογράφος Ντίνα Ιωακειμίδου. Το ρεπορτάζ αναφέρεται στην εισήγηση της συνδημότισσας και φίλης Κατερίνας Αρβανιτάκη για τα οστά που βρέθηκαν το 1983 στα όρια Γαλατσίου Ψυχικού στα Τουρκοβούνια, κατά την εκτέλεση χωματουργικών εργασιών για τη κατασκευή της οδού Πρωτοπαπαδάκη. Επειδή σ’ αυτό γίνεται αναφορά, γενικά και αόριστα, περί αμφιβολιών μου σχετικά με το θέμα αυτό, που διατυπώνω στο βιβλίο μου «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες στο Διάβα του 20ου αιώνα», έστειλα στην Εφημερίδα των Συντακτών το παρακάτω email:

Αγαπητή Κα Ιωακειμίδου,
Στο δημοσίευμά σας στην ΕΦΣΥΝ 6/5/2017 «Οι 45 αδικαίωτοι νεκροί» αναφέρεστε στον ομαδικό τάφο που βρέθηκε στον αυχένα Γαλατσίου – Ψυχικού και παρουσιάστηκε στην εκδήλωση «Δεύτερη Γιορτή Προφορικής Ιστορίας, 28-30/4/2017». Στο δημοσίευμά αυτό γίνεται λόγος εντελώς αποσπασματικά σε αμφιβολίες που διατυπώνω στο βιβλίο μου «Το Γαλάτσι και οι Γαλατσιώτες στο Διάβα του 20υ αιώνα», 1ος τόμος, 1900-1974, εκδόσεις Ταξιδευτής, Αθήνα 2016.
Στο βιβλίο, και ειδικότερα στο κεφάλαιο «Κατοχή και Αντίσταση στο Γαλάτσι», σελ. 57-63, όπου διατυπώνω τις αμφιβολίες αυτές, γίνεται εκτενής αναφορά στο θέμα του ομαδικού τάφου. Τα στοιχεία και οι μαρτυρίες που παραθέτω, κατά τη γνώμη μου, υποστηρίζουν απολύτως τις αμφιβολίες που διατυπώνω, τόσο για τον αριθμό των εκτελεσθέντων όσο και για το ποιοι πραγματικά θάφτηκαν στον ομαδικό τάφο, πολύ περισσότερο αφού τα στοιχεία και οι μαρτυρίες προέρχονται εκτός των άλλων και από υπεύθυνους φορείς και παράγοντες της ΕΑΜικής Αντίστασης.
Σε κάθε περίπτωση, κατά τη γνώμη μου, πέρα από συναισθηματισμούς, κατά τα άλλα απολύτως θεμιτούς, η εξακρίβωση της ιστορικής πραγματικότητας για να επιτευχθεί πρέπει συνεχώς να τελεί υπό αμφισβήτηση.
Συνεπώς, επειδή από το δημοσίευμά σας προκύπτει ότι υιοθετείτε απολύτως την άποψη που διατυπώθηκε στην εκδήλωση, τα στοιχεία που παρατίθενται στο βιβλίο μου θα σας βοηθήσουν να διαμορφώσετε ολοκληρωμένη εικόνα σχετικά με όσα συνέβησαν την περίοδο εκείνη.
Με εκτίμηση Νέστωρ Χατζούδης Μουτσούνα Νάξου 9-5-20017»

ΓΙΑΤΙ ΕΠΙΜΕΝΩ ΣΤΙΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΕΣ ΜΟΥ*
Πρώτα πρώτα να ξεκαθαρίσω ότι οι αμφιβολίες μου δεν αφορούν στο αν οι κατονομαζόμενοι στο ρεπορτάζ συμμετείχαν στην αντίσταση και εκτελέστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής, ούτε στο αν θάφτηκαν κάπου στη συγκεκριμένη περιοχή των Τουρκοβουνίων. Όπως πιθανώς και άλλοι. Όμως τα στοιχεία που μέχρι στιγμής έχω στη διάθεσή μου συνηγορούν στην άποψη ότι δεν πρόκειται για ομαδικό τάφο αγωνιστών – και μάλιστα τόσο μεγάλου αριθμού – κατά των γερμανών κατακτητών.
Δεδομένα:
• Το Γαλάτσι, όπως είναι γνωστό, υπήρξε η βάση της ΕΑΜικής αντίστασης στην ευρύτερη περιοχή με Γραμματέα το Γαλατσιώτη Γιώργο Καρανικόλα. Ούτε ο ίδιος στις γραπτές αναμνήσεις του σε τρείς συνέχειες στο Ριζοσπάτη (από 26/11/1978), ούτε ο επί πολλά χρόνια Πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ** Λευτέρης Ολύμπιος, που όλα τα μέλη της οικογένειας του συμμετείχαν ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα, ούτε άλλος κανείς Γαλατσιώτης, από τα δεκάδες ενεργά – μάχιμα μέλη της Αντίστασης, αναφέρθηκε – κατά τη σχετική ερευνά μου – σε μάχη με τους Γερμανούς στην περιοχή γύρω από το Γαλάτσι και μάλιστα με τόσο μεγάλο αριθμό θυμάτων. Ούτε έγινε αναφορά σε μαζική εκτέλεση αντιποίνων στις 29-9-1944 και ομαδική ταφή στα Τουρκοβούνια. Μια συνδημότισσά μας μάλιστα από τα Καραγιαννέικα, που γειτνιάζουν με το Ψυχικό, μίλησε μόνο για ένα ολιγόλεπτο ένοπλο επεισόδιο στη περιοχή , καθ’ όλη τη κατοχική περίοδο, με γερμανική περίπολο και έναν τραυματία μαχητή του ΕΛΑΣ.
• Το 1966 η οργάνωση «Πανελληνία Ένωσις Θυμάτων Ναζιστικής Κατοχής Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ ΦΟΙΝΙΚΑ» ζήτησε από το Δήμο Γαλατσίου να της επιτραπεί η κατασκευή μνημείου στα «Νταμάρια Γαλατσίου τόπος ιερός εκτελέσεως (29-9-1944) δια πυράς 14 Ελλήνων πατριωτών». Όπως βλέπουμε την ίδια ημερομηνία (29-9-1944) και τον ίδιο τόπο διεκδικούν δύο μαζικές εκτελέσεις και ταφές. Η μία 45 αγωνιστών με τουφεκισμό και η άλλη 14 «Ελλήνων Πατριωτών» δια πυράς. Τη δεύτερη την επιβεβαιώνει η ανώνυμη επιστολογράφος της εφημ. «ΗΧΩ» (Μάιος 1992), μαρτυρώντας ότι «μια μέρα του 44 βούιξε το Γαλάτσι ότι οι Γερμανοί σκοτώνουν τους διερμηνείς τους στα Τουρκοβούνια». (Σημειώνω ότι ο Δήμος απέρριψε το αίτημα για άδεια κατασκευής μνημείου).
• Το 1983, όταν βρέθηκαν τα οστά, ο Δήμος Γαλατσίου με την ΠΕΑΕΑ συνδιοργάνωσαν, χωρίς να προηγηθεί εξακρίβωση των ενταφιασμένων, εκδήλωση μνήμης για «48 παλληκάρια του ΕΛΑΣ…. Ο Τάσος Ασβεστάς αφηγήθηκε το χρονικό της εκτέλεσης και μίλησε ο Θεμισ. Ζαφειρόπουλος, πρόεδρος της ΠΕΑΕΑ και θυμάτων κατοχής ο ΦΟΙΝΙΚΑΣ». (εφημ. Δημοκρατική Αλλαγή Γαλατσίου Αύγουστος – Σεπτέμβρης 1983, α.φ. 5). Όμως, ο μεν Δήμος δεν προχώρησε στην κατασκευή Μνημείου – αν και έδωσε εντολή στο Γαλατσιώτη ζωγράφο – γλύπτη Κ. Μαργέλο να φιλοτεχνήσει σχετική μακέτα – ο δε Σύλλογος «Πανελληνία Ένωση Θυμάτων Γερμανικής Κατοχής ο Φοίνικας» που συνέταξε το 1985 – δύο χρόνια μετά την εκδήλωση δηλαδή – με ευθύνη του Θ. Ζαφειρόπουλου κατάλογο*** για τις μαζικές εκτελέσεις – ημερολογιακά και γεωγραφικά – δεν καταχωρεί μαζική εκτέλεση στα Τουρκοβούνια.
Στον κατάλογο αυτό διαβάζουμε:
29-9-1944: 9 σκοτωμένοι και 32 τραυματίες σε μνημόσυνο στη Κοκκινιά. 14 εκτελέσεις ομήρων στην Αθήνα. Πυρπολήσεις σπιτιών και 60 σκοτωμένοι στο Αιγάλεω.
Είναι δυνατόν να έλαβε χώρα μαζική εκτέλεση 14 ή 45 ή 48 αγωνιστών και μάλιστα μεταξύ αυτών και ΕΛΑΣιτών και να μην το έχει πληροφορηθεί τότε το ΕΑΜ Γαλατσίου και να μην το γνωρίζει σήμερα η ΠΕΑΕΑ;
Η απάντηση πρέπει να βρίσκεται στη γεμάτη υπονοούμενα εξήγηση του Λ. Ολύμπιου για τη συμμετοχή της ΠΕΑΕΑ στην εκδήλωση μνήμης που έγινε το 1983: ήταν μια άστοχη ενέργεια οφειλόμενη σε βιασύνη…!

* Οτιδήποτε νεότερο για το θέμα αποδώσει η έρευνά μου, θα καταχωρηθεί σε Παράρτημα στο δεύτερο τόμο του βιβλίου που βρίσκεται σε επεξεργασία.
**Πανελλήνια Ένωση Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης.
***Ο κατάλογος με τις μαζικές εκτελέσεις των στρατευμάτων κατοχής αναρτήθηκε από το γνωστό βορειοελλαδίτη δημοσιογράφο και συγγραφέα Σπύρο Κουζινόπουλο το 2014 στο
Farosthermaikou.blogspot.gr
Μουτσούνα Νάξου
16-5-2017