Ένας Μεγάλος έφυγε

Στις 5 του μήνα ο Νέλσον Μαντέλα έφυγε από αυτόν τον κόσμο που τόσο αγάπησε παρά τις απάνθρωπες συνθήκες υπό τις οποίες έζησε για 27 χρόνια στις φυλακές της νότιας Αφρικής.

Το νησί Ρόμπεντ Άιλαντ, απέναντι από το Κέιπ Τάουν, όπου ήταν φυλακισμένος, έγινε το πιο σημαντικό κέντρο επίσκεψης που άλλαξε τη μορφή μιας ολόκληρης χώρας με πληθυσμό πενήντα εκατομμυρίων ανθρώπων. Ήταν αποκλεισμένος σε ένα σιδερένιο κλουβί μικρότερο του ενός μέτρου που δεν χωρούσε για να ξαπλώσει. Όταν τον έβγαζαν για λίγο έξω, τον έβαζαν να σπάζει πέτρες για να του σπάσουν τα νεύρα του, να τον τρελάνουν, και του έδιναν λίγο και μουχλιασμένο μπαγιάτικο φαγητό για να αρρωστήσει και να πεθάνει. Ήθελαν να ησυχάσουν αυτοί που τον έβλεπαν ως τον πιο επικίνδυνο πολιτικό αρχηγό των εκατομμυρίων μαύρων σκλάβων.
Γεννήθηκε το 1918 και σπούδασε νομικά. Έγινε δικηγόρος στο Γιοχάνεσμπουργκ και μέλος του «Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου» το 1944. Για 20 χρόνια ήταν επικεφαλής της μεγάλης εκστρατείας κατά της ρατσιστικής πολιτικής των Αφρικάνερ που την εφάρμοσαν το 1948 όταν ήρθαν στην εξουσία αφού την είχαν χάσει από το 1902 μετά την ήττα τους από τους Άγγλους στον πόλεμο των Μπόερς.
Πολλοί θα θυμούνται την καταπίεση και βία ενάντια στον μαύρο πληθυσμό από τα γεγονότα του Σοβέτο τον Ιούνιο του 1976. Είχα την τύχη να επισκεφτώ το Γιοχάνεσμπουργκ πριν 3 χρόνια. Παρά τα χρόνια που πέρασαν από 1994 που ο Μαντέλα εξελέγη πρόεδρος της Ν. Αφρικής, τα σημάδια από το απαρτχάιντ ήταν ακόμη εμφανέστατα.
Περπατούσα στο πεζοδρόμιο και όταν ερχόταν από απέναντι ένας μαύρος, κατέβαινε από το πεζοδρόμιο και περπατούσε στο δρόμο. Με προσπερνούσε με σκυμμένο κεφάλι. Η βία και από τα δύο μέρη ήταν απερίγραπτη. Ο μαύρος δεν υπολογίζονταν ως άνθρωπος, αλλά ως ζώο.
Ο μαύρος μου… Αγόρασα έναν εξαιρετικό μαύρο…. Οι Ζούληδες (Ζουλού) είναι οι καλύτεροι μαύροι, έλεγαν οι λευκοί επιχειρηματίες. Ακόμη και το 2010 πάρα πολλοί μαύροι ζούσαν μόνο με καλαμποκάλευρο. Σκότωνες τον μαύρο και κανένα πρόβλημα.
Είναι προφανές βέβαια ότι το απαρτχάιντ δημιουργούσε κύμα βίας και από τις δύο πλευρές. Οι λευκοί ζούσαν κάτω από την σκιά του φόβου και κοιμόνταν με ένα πιστόλι στο μαξιλάρι, άνδρες και γυναίκες. Μάθαιναν 10άχρονα παιδιά να πυροβολούν. Όταν οδηγούσαν, είχαν στο διπλανό κάθισμα του αυτοκινήτου τους ένα πιστόλι γεμάτο. Στον παραμικρό κίνδυνο πυροβολούσαν στο ψαχνό. Τιμωρία δεν υπήρχε. Αν έπιαναν ένα μαύρο και για το πιο μικρό αδίκημα, ή όταν κάποιος λευκός δεν γούσταρε ένα μαύρο ή ήθελε να του φάει τα ισχνά μεροκάματα όταν το είχε πάρει για δουλειά, τότε τον κατήγγειλε π.χ. για κλοπή. Ο μαύρος έμπαινε στα κρατητήρια της Γενικής Ασφάλειας και δεν έβγαινε από την πόρτα ποτέ. Η ανακοίνωση της αστυνομίας ήταν ότι «στην προσπάθειά του να αποδράσει έπεσε από το παράθυρο». Από το κτήριο της Ασφάλειας έχουν εκπαραθυρωθεί χιλιάδες μαύροι αθώοι και ένοχοι. Αθώοι λέω εγώ.
Την εποχή του απαρτχάιντ – ακόμη και σήμερα σε μικρότερο βαθμό βέβαια – εκτός των βίαιων συγκρούσεων υπήρχε και ένας συνεχής πόλεμος μεταξύ του μαύρου και του λευκού αφεντικού του. Θα τεμπέλιαζε, θα έκλεβε, θα απουσίαζε από την δουλειά αδικαιολόγητα και θα έφευγε χωρίς προειδοποίηση. Σε ένα μαγαζί γρήγορου φαγητού ζύγιζαν τις μαύρες υπαλλήλους όταν έπιαναν δουλειά και όταν έφευγαν. Έτσι έβρισκαν αν είχαν κρύψει καμιά κόκα-κόλα κάτω από τα ρούχα τους. κακοπληρώνονταν. Το 2010 το μηνιάτικο μιας μαύρης υπαλλήλου σε εμπορικό κατάστημα ήταν 70 ευρώ ενώ ο λευκός υπάλληλος έπαιρνε πάνω από 700 ευρώ το μήνα. Να μη μιλήσουμε για τους λευκούς διευθυντές με αμοιβή 2.000 έως 2.500 ευρώ το μήνα!!! Βλέπετε τις διαφορές;
Τα παιδιά δεν πήγαιναν σχολείο και τα σπίτια ήταν τρώγλες με λαμαρίνες ή χορτάρια. Πέθαιναν στους δρόμους από αρρώστιες και γενικά δεν είχαν κανένα δικαίωμα και ελπίδα στην ζωή.
Οι φυλετικές διακρίσεις βέβαια υπήρχαν από την εποχή της αποικιοκρατίας. Για παράδειγμα ο Νόμος Περί Ιδιόκτητης Γης των γηγενών (Native Land Act) του 1913 απαγορεύει στους Αφρικανούς να κατέχουν εκτάσεις γης εκτός των προκαθορισμένων ορίων. Μόνο το 7% της συνολικής έκτασης της χώρας αποδίδεται στους Μαύρους που ήταν το 70% του συνολικού πληθυσμού. Ο νόμος αυτός προκάλεσε τη δήμευση εκτάσεων πολυάριθμων ανεξάρτητων μαύρων γεωργών και την εγκαθίδρυση ενός αγροτικού προλεταριάτου.
Το απαρτχάιντ ως επίσημη πολιτική θεσμοθετήθηκε το 1948 με την άνοδο στην εξουσία των Αφρικάνερ. Οι μαύροι χωρίστηκαν σε φυλές και ορίστηκαν συγκεκριμένες περιοχές που θα ζούσαν. Αυτά έκανε και ο Χίτλερ που ήταν γείτονας των Ολλανδών, των προγόνων των Αφρικάνερ την ίδια περίπου εποχή. Υπήρξαν βίαιες μετοικίσεις πληθυσμών. Να σε ξεσπιτώνουν και να σε πηγαίνουν σε άλλο μέρος να ζήσεις επειδή είσαι Ζουλού για παράδειγμα… Διακρίσεις υπήρχαν στον τομέα της εκπαίδευσης, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της διασκέδασης και άλλων δημοσίων παροχών και υπηρεσιών.
Από την διεθνή πίεση ο Μαντέλα αποφυλακίστηκε το 1990 και σταμάτησαν οι εκτελέσεις. Υπήρξαν πιέσεις για συνταγματική μεταρρύθμιση και το  1994 γίνεται ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Ν. Αφρικής αφού ψήφισαν μαύροι και λευκοί. Τότε άρχισε η μεγάλη φυγή των λευκών από τον φόβο αντιποίνων. Οι Έλληνες από 120.000 άτομα, έμειναν μόνο 25.000 θαρραλέοι.
Από αυτά που είδα και ένιωσα στην Ν. Αφρική το 2010 όπου το απαρτχάιντ ζούσε στην ψυχή των ανθρώπων, αισθάνθηκα ότι προσωπικά θα είχα σκοτώσει αδιακρίτως τουλάχιστον 10 λευκούς για εκδίκηση για όλα αυτά που είχαν κάνει. Ο Μαντέλα, λοιπόν, κατάφερε να σώσει αυτό το κράτος από το λουτρό αίματος. Έφερε τη λήθη για τη βία των λευκών απέναντι στους μαύρους και την ομόνοια μεταξύ των δύο πληθυσμών. Γι’ αυτό το λόγο κατά τη γνώμη μου υπήρξε Μεγάλος. Πολλοί άντεξαν και στην εξορία και στην φυλακή για 20 χρόνια και πολλοί έδωσαν την ζωή τους σε αγώνες για τα δικαιώματα του ανθρώπου. Το επίτευγμα όμως του Μαντέλα να καταφέρει να διατηρήσει την ειρήνη και ομόνοια στην Ν. Αφρική είναι ανεπανάληπτο. Δίκαια λοιπόν του απονεμήθηκε το 1993 το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης που το μοιράστηκε με τον πρόεδρο του απαρτχάιντ Ντε Κλερκ που κάτω από τις εσωτερικές και διεθνείς πιέσεις υποχρεώθηκε και αυτός σε συνταγματική μεταρρύθμιση. Μπορεί να μην έγινε εμφύλιος πόλεμος χάρις στον Μαντέλα, αλλά η φτώχεια και η σχετική ελευθερία που απέκτησαν οι μαύροι, αύξησαν στην αρχή την εγκληματικότητα και πολλοί επιστήμονες και ειδικευμένο προσωπικό μετανάστευσαν σε Αγγλία, Αυστραλία, Αμερική κ.τ.λ.
Σήμερα η Ν. Αφρική αντιμετωπίζει έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές για παράδειγμα. Εκείνο όμως που θα πρέπει να τονίσω είναι ότι υπάρχει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την χώρα. Υπάρχει οργανωμένο πρόγραμμα κατασκευής λαϊκών κατοικιών και καταπολέμησης του αναλφαβητισμού. Η αύξηση του αριθμού κατοικιών και η μόρφωση του πληθυσμού έχει φέρει μεγάλη μείωση στην εγκληματικότητα σε σύγκριση με το 2000.
Η Ν. Αφρική είναι μια χώρα ευλογημένη από άποψη πλουτοπαραγωγικών πηγών. Παράγει χρυσό, διαμάντια, ουράνιο, κάρβουνο έχει βαριά βιομηχανία και τεράστια γεωργική παραγωγή που απορροφάται όλη από την Αγγλία. Πιστεύω ότι στο τέλος της επόμενης εικοσαετίας θα αναδειχθεί μεγάλη οικονομική υπερδύναμη λόγω του πλούτου της και της μόρφωσης του λαού της. Και όλα αυτά οφείλονται στον Μαντέλα που για μένα είναι η σπουδαιότερη πολιτική προσωπικότητα του 20ου αιώνα.