Τι να σπουδάσω; Σχολές στα «πάνω» & τα «κάτω» τους

Η κρίση αλλάζει τα δεδομένα. Και τις επιθυμίες. Τα παιδιά που δίνουν κάθε χρόνο πανελλαδικές αντιλαμβάνονται τις έντονες αναταράξεις που συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στον τόπο μας και προσαρμόζονται. Αλλάζοντας και το χάρτη προτιμήσεων στην τριταβάθμια εκπαίδευση.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα Παιδαγωγικά τμήματα των πανεπιστημίων. Πριν κάποια χρόνια γίνονταν μαζικοί διορισμοί δασκάλων και νηπιαγωγών. Ολοήμερα σχολεία, αυξημένο ωράριο, πειραματισμοί, είχαν δημιουργήσει αυξημένες ανάγκες για εκπαιδευτικούς στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Υπήρξαν χρονιές που οι απόφοιτοι αυτών των τμημάτων διορίζονταν αμέσως μετά τη λήψη του πτυχίου τους. Οι βάσεις αυτών των σχολών παρουσίαζαν τότε μια συνεχή αλματώδη πορεία. Κάτι σαν το χρηματιστήριο. Αλλά όλες οι φούσκες σκάνε μία μέρα. Οι διορισμοί ελαττώθηκαν αρχικά και με την έλευση των μνημονίων σχεδόν μηδενίστηκαν. Οι δε μισθοί των νεοδιόριστων δασκάλων έπεσαν σε κάτι λιγότερο από 600 ευρώ. Συνακόλουθα, οι βάσεις αυτών των τμημάτων κατακρημνίστηκαν.
Η οικονομική δυσπραγία υπάρχει, λιγότερο ή περισσότερο, πλέον σε κάθε σπίτι. Και «πώς να κρυφτείς απ’ τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα». Ξέρουν για το πώς μειώνονται δραματικά οι δυνατότητες κάθε οικογένειας για τη συντήρηση φοιτητικού σπιτιού σε άλλη πόλη. Στα μηχανογραφικά που συμπληρώθηκαν φέτος είναι εκπληκτικό το ποσοστό των σχολών που δηλώθηκαν στην πόλη όπου διαμένει η οικογένεια. Προτιμήθηκαν σχολές που δεν ήταν στις βασικές επιθυμίες των παιδιών με μόνο κριτήριο την πόλη. Αντί άλλων που ήταν εκπαιδευτικά ή επαγγελματικά προτιμητέες.
Και να μην το ήξεραν, θα τους το απαιτούσαν οι γονείς τους. Είναι πάρα πολλοί αυτοί που μας το δηλώνουν ξεκάθαρα: Ή θα περάσει στην Αθήνα ή δεν θα σπουδάσει! Το ίδιο γίνεται πανελλαδικά. Τα παιδιά δηλώνουν ως πρώτη προτίμηση, σχολές στον τόπο καταγωγής τους. Το τμήμα Φυσικοθεραπείας Αθήνας κατατάχθηκε τρίτο στις προτιμήσεις των υποφηφίων για τις σχολές Υγείας, με περισσότερες προτιμήσεις κι από τα τμήματα Ιατρικής της επαρχίας!
Στα φετινά αποτελέσματα των πανελλαδικών αποτυπώθηκε, με τον πιο έντονο τρόπο, όμως και η αγωνία των παιδιών να επιλέξουν σχολες που δίνουν επαγγελματική προοπτική. Ειδικά αυτές που η επαγγελματική αποκατάσταση που προσφέρουν είναι άμεση. Αυτές δεν είναι άλλες από τις στρατιωτικές σχολές. Οι βάσεις τους έχουν εκτοξευστεί. Σε μια χρονιά που είχαμε γενικευμένη πτώση των βάσεων, τα στρατιωτικά τμήματα ανέβηκαν κατά 200 και 500 μόρια. Οι βάσεις τους έχουν ξεπεράσει τα τμήματα διαχρονικών επαγγελμάτων και συναγωνίζονται πλέον το Πολυτεχνείο και τα δημοφιλή τμήματα Ψυχολογίας. Με αποκορύφωμα το Ιατρικό (ΣΣΑΣ) το οποίο έκανε φέτος το ρεκόρ στα 19.207 μόρια, όταν η Ιατρική της Αθήνας δεν ξεπέρασε τα 18.916 μόρια! Αντίστοιχα το Οδοντιατρικό (ΣΣΑΣ) κρατήθηκε στα περσινά επίπεδα (18.889 μόρια).
Δεν συνέβη το ίδιο όμως και με τις σχολές Αστυνομίας. Αλλά πώς να προτιμηθούν, αφού οι φετινοί επιτυχόντες θα εισαχθούν σε αυτές τις σχολές το 2015 λόγω του «παγώματος» των διορισμών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα;
Η κρίση της οικοδομής αποτυπώνεται και στις προτιμήσεις των υποψηφίων για τα τμήματα των Πολιτικών Μηχανικών. Μόνο 465 υποψήφιοι δήλωσαν ως πρώτη προτίμηση το τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, όταν πέρυσι το είχαν προτιμήσει 719 και πρόπερσι 844 υποψήφιοι. Από κοντά και το τμήμα Αρχιτεκτόνων. Φέτος είχε 659 πρώτες προτιμήσεις, έναντι 879 πέρυσι. Αντίθετα, άνοδος σημειώθηκε στις, χαμηλότερου κοινωνικού πρεστίζ, Νοσηλευτικές σχολές αφού, παρά την κρίση, η ζήτηση παραμένει και οι ανάγκες για νοσηλευτικό προσωπικό, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, αυξάνονται.
Οι υποψήφιοι δεν έχουν πλέον το ταμπού, όπως παλιότερα, να σπουδάσουν σε ΤΕΙ. Αρκεί η σχολή να δίνει επαγγελματικές προοπτικές. Αξιομνημόνευτο παράδειγμα το ΤΕΙ Λογοθεραπείας Ηπείρου! Επάγγελμα «περιθωριακό» κάποτε. Επειδή όμως στις μέρες μας γίνεται όλο και περισσότερο αντιληπτό ότι πάρα πολλά παιδιά εμφανίζουν διαταραχές είτε στο γραπτό είτε στον προφορικό λόγο, η ζήτηση για λογοθεραπευτές αυξάνεται σταθερά. Αυτό αρκεί για να προτιμηθεί η σχολή κι ας είναι στην Ήπειρο! Η βάση της ανέβηκε κατά 270 μόρια, όταν οι βάσεις των υπόλοιπων σχολών του ίδιου πεδίου έπεσαν λιγότερο ή περισσότερο.
Κι αν δεν ήξερε κάποιος ότι υπάρχει κρίση στην Ελλάδα, θα το καταλάβαινε από τις προτιμήσεις των υποψηφίων στις Νομικές σχολές. Το πτυχίο νομικών σπουδών αποτελεί σταθερή αξία αφού δεν οδηγεί μόνο στη δικηγορία αλλά αποτελεί εφαλτήριο και για άλλες επαγγελματικές διεξόδους, από τη δημοσιογραφία ως την… πολιτική καριέρα! Σε εποχές κοινωνικής ευμάρειας οι βάσεις των νομικών σπουδών πέφτουν. Σε δύσκολες όμως εποχές ανεβαίνουν αφού η Νομική αποτελεί «καταφύγιο» για τους υποψηφίους της θεωρητικής κατεύθυνσης. Αυτό συνέβη και φέτος· 2549 υποψήφιοι είχαν ως πρώτη προτίμηση τη Νομική Αθήνας, πολλοί περισσότεροι από τους 995 υποψηφίους που προτίμησαν την όλο και πιο δημοφιλή Ψυχολογία Αθήνας.
Τα επαγγέλματα του τομέα ενέργειας πιθανολογείται ότι θα έχουν ανάπτυξη στο μέλλον. Γι’ αυτό τα τμήματα μηχανολογίας είχαν φέτος αυξημένη ζήτηση. Το τμήμα Μηχανολόγων του ΕΜΠ ήρθε τρίτο στις προτιμήσεις των τμημάτων του 4ου επιστημονικού πεδίου. Αντίστοιχα η Γεωπονική Αθήνας ήρθε δεύτερη στις προτιμήσεις των σχολών του 2ου πεδίου λόγω των θετικά αναμενόμενων εξελίξεων στον γεωτεχνολογικό τομέα.
Οι οικονομικές σχολές έχουν χάσει τη λάμψη που είχαν. Οι ελπίδες για υψηλές αμοιβές που είχαν κάποτε οι απόφοιτοι των οικονομικών σχολών, δεν υπάρχουν πια. Η κρίση δεν αφήνει και πολλά περιθώρια για τέτοια όνειρα. Όχι όμως και για τους αποφοίτους των ναυτιλιακών σπουδών μιας και η Ναυτιλία είναι από τους ελάχιστους κλάδους που γνωρίζουν άνθηση σε αυτή τη χώρα. Έτσι οι ναυτιλιακές σπουδές δεν δυσκολεύτηκαν να καταλάβουν την πρώτη θέση στις προτιμήσεις για τις σχολές του 5ου επιστημονικού πεδίου. Από κοντά και οι σχολές τουριστικών επαγγελμάτων αφού είναι πρόδηλη η προσμονή εσόδων στον τόπο μας από την περαιτέρω ανάπτυξη του τουρισμού.
Το αγωνιώδες ερώτημα γονιών και εκπαιδευτικών όμως είναι: σπουδάζουν τελικά τα παιδιά αυτό που θέλουν ή αυτό που «πρέπει»; Τα στατιστικά εδώ, δεν μας διαφωτίζουν και πολύ.
• 22% των επιτυχόντων πέρασαν στη 1η προτίμηση
• 35% των επιτυχόντων πέρασαν στη 1η ή 2η προτίμηση
• 45% των επιτυχόντων πέρασαν στη 1η ή 2η ή 3η προτίμηση
• 52% των επιτυχόντων πέρασαν στη 1η ή 2η ή 3η ή 4η προτίμηση
• 59% των επιτυχόντων πέρασαν στη 1η ή 2η ή 3η ή 4η ή 5η προτίμηση
Θα λέγαμε ότι 1 στους 5 σπουδάζει αυτό που πραγματικά θέλει. Δεν γνωρίζουμε όμως αν στη 2η ή 3η προτίμησή του βρίσκεται η ίδια σχολή αλλά σε άλλη πόλη. Κι αυτό είναι σημαντικό.
Για να ξέρουμε αν η επόμενη γενιά που θα αναλάβει τα ηνία σε αυτή τη χώρα επέλεξε ή καταναγκαστικά οδηγήθηκε σε επιλογές. Για να μπορούμε να προβλέψουμε και πώς θα κινηθούν στο μέλλον οι βάσεις των τμημάτων… Ψυχοθεραπείας!