ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΣ Ο Ελληνοκύπριος Γαλατσιώτης Αγωνιστής

Με το έμπα του 2013 έφυγε και χάθηκε για την πόλη μας η εμβληματική μορφή του αγωνιστή, αντιστασιακού Λευτέρη Ολύμπιου. Στη μνήμη των συμπολιτών μας θα μείνει βαθιά χαραγμένη η εικόνα του: το κυρτωμένο, από το βάρος των χρόνων και τη φθορά της πολυετούς αρρώστιας, σώμα του να πρωτοπορεί στις παρελάσεις των εθνικών Επετείων δίπλα στη σημαία των κοινωνικών και πατριωτικών αγώνων του Λαού μας, με τη ψυχή του όμως ολόρθη να τη στυλώνουν η ακλόνητη πίστη του στα πανανθρώπινα ιδανικά και η αισιοδοξία του για τη πραγμάτωσή τους.

Tιμώντας το γενέθλιο τόπο τους, τα Λύμπια* της Κύπρου, όσοι τον εγκατέλειψαν με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής σε άλλους τόπους, υιοθέτησαν το επώνυμο Ολύμπιος. Δεν μπόρεσα να εξακριβώσω αν οι συνθήκες ζωής στα χωριά της Λευκωσίας τα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα ήταν χειρότερες από εκείνες της Ελλάδας, ούτε αν η «μετεπωνυμία» αποτέλεσε συμμόρφωση σε συλλογική απόφαση όσων πήραν το δρόμο της μετανάστευσης. Γεγονός πάντως είναι ότι ο πατέρας του Λευτέρη, Μιχάλης, που κατέφτασε από την Κύπρο το 1917 με την οικογένειά του, εγκαταστάθηκε στο Γαλάτσι με το επώνυμο Ολύμπιος.
Δύσκολα χρόνια για αναζήτηση καλύτερης τύχης στην Ελλάδα. Περίοδος πολέμων, εθνικός διχασμός, Μικρασιατική Εκστρατεία, ήττα και καταστροφή, βίαιη ανταλλαγή πληθυσμών, στρατιωτικά κινήματα, χρόνια πολιτική ανωμαλία, οικονομική στασιμότητα, κοινωνικές συγκρούσεις και «Ιδιώνυμο» για την προστασία του πολιτεύματος από τον κομμουνισμό. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα, σε ποια τύχη μπορούσε να ελπίζει ένας μετανάστης και μάλιστα αριστερών προοδευτικών αντιλήψεων; Και το παράδοξο. Ενώ λόγω των πολιτικών και κοινωνικών φρονημάτων του πατέρα του, η οικογένεια του Λευτέρη ζούσε υπό τη συνεχή απειλή της απέλασης, το ελληνικό κράτος τους αρνούνταν  την ελληνική υπηκοότητα, λόγω της ανάγκης ύπαρξης Κυπριακής Παροικίας στην Ελλάδα…
Ο Λευτέρης, γεννημένος το 1929, δοκίμασε από τα πρώτα χρόνια της ζωής του τη στέρηση, την απειλή, την ανασφάλεια, την αβεβαιότητα. Δεν πρόλαβε να βιώσει την παιδική αθωότητα και ανεμελιά, να χαρεί το καταπράσινο Γαλάτσι – το συνοικισμό των λιγοστών σπιτιών του Δήμου της Αθήνας – να ονειροπολήσει στο ευωδιαστό περιβάλλον των ανθόκηπων, να χαθεί κυνηγώντας πουλιά και να εξερευνήσει «το πελώριο δάσος που ξεκινούσε από το Παλιό Τέρμα, κάλυπτε τα Τουρκοβούνια και τη Λαμπρινή κι έφτανε ως την Καλογρέζα». Ο ίδιος και τ’  αδέρφια του υποχρεώθηκαν από την Εθνική Οργάνωση Νέων (ΕΟΝ) – Φασιστική Νεολαία του δικτάτορα Μεταξά – να φοράνε τη στολή της ΕΟΝ. Πιθανή άρνησή τους σήμαινε «διώξιμο από το σχολείο, διαγραφή από τους πολύτεκνους από όπου παίρνανε, κάθε Σάββατο, ένα καρβέλι ψωμί και απέλαση από τη χώρα». Το δικτατορικό καθεστώς τους «υποχρέωσε να φωτογραφηθούν οικογενειακώς, με τα παιδιά ντυμένα τη φασιστική στολή» για τις ανάγκες της προπαγαντιστικής εκστρατείας του «στις χώρες όπου υπήρχαν Ελληνικές Παροικίες και κυρίως για την Κύπρο, για να τους δείξουν τη μεγάλη συμμετοχή που υπήρχε στη φασιστική νεολαία»…
Μέσα σ’ αυτό το καθεστώς των κοινωνικών διακρίσεων, με τα τόσο πρώιμα τραυματικά βιώματα στο περιβάλλον της δικτατορικής επιβολής, με την ευαισθησία του στα φαινόμενα του κοινωνικού αποκλεισμού, της κατάφορης αδικίας, της κρατικής αυθαιρεσίας, της βίας και της απειλής της βίας και μέσα στο κοινωνικό εργαστήρι του  μικρόκοσμου των νταμαρτζίδων και καμινάριδων του Γαλατσίου, η ιδεολογική και κοινωνική πορεία του νεαρού Λευτέρη προδιαγράφτηκε αμετάκλητα. Ο Λευτέρης, όπως και ολόκληρη η οικογένεια των Ολύμπιων, βρέθηκαν στο πλευρό του ελληνικού λαού στον αγώνα για την απόκρουση των φασιστών εισβολέων και στη συνέχεια για την επιβίωση και αποτίναξη του κατοχικού ζυγού. Ο ίδιος, από τα δώδεκά του ακόμα, στο ρόλο του συνδέσμου μεταξύ των αγωνιστών, πρόσφερε κρίσιμες υπηρεσίες μεταφέροντας μηνύματα και πληροφορίες. Στην υπηρεσία του εθνικού αγώνα και τα άλλα μέλη της οικογένειας του με ιδιαίτερες προφυλάξεις όμως για το πρόσθετο λόγο της αγγλικής υπηκοότητας. Όμως, ακριβώς γι’ αυτό το λόγο η οικογένεια του είχε καταχωριστεί από το ακατάκτητη σε ειδικό κατάλογο. Όπως αποδείχθηκε, οι Γερμανοί δεν θα άφηναν ανεκμετάλλευτη αυτή την ιδιότητα των Ολύμπιων. Τον Ιανουάριο του 1942 ο Λευτέρης στα 13 του, με τους γονείς και δυο από τα αδέρφια του βρέθηκαν αιχμάλωτοι των στρατευμάτων κατοχής σ’ ένα στρατόπεδο στην Κατούνα Ξηρότερου όπου, αφού κινδύνεψαν να πεθάνουν από τη πείνα, μετά από οκτώ μήνες τους αντάλλαξαν με γερμανούς αιχμάλωτους και τους απελευθέρωσαν.

ΕΦΗΒΟΣ ΜΑΘΗΤΗΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ ΚΑΙ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΣΤΗΣ
Η επιστροφή της οικογένειας στο Γαλάτσι σήμαινε επιστροφή στην ενεργό δράση κατά των κατακτητών. Ήταν η περίοδος που ο αγώνας εναντίον των κατοχικών στρατευμάτων περνούσε σε νέα φάση. Η Αντίσταση δονεί τη ψυχή της πλειοψηφίας του Λαού και μαζικοποιείται. Στο Γαλάτσι – ΕΑΜικό αντιστασιακό κέντρο της ευρύτερης περιοχής – επιχειρείται το χτύπημά της, με το γνωστό μπλόκο στο «Αρχηγείο»** όπου, στις 30 Νοεμβρίου του 1943, με το πρόσχημα ονομαστικής γιορτής, δίνονταν πάρτι για ψυχαγωγικό και αγωνιστικό αντάμωμα της γαλατσιώτικης νεολαίας. Παρά τις συλλήψεις και τη στοχοποίηση συγκεκριμένων οικογενειών, μεταξύ των οποίων και του Ολύμπιου, το φρόνημα των Γαλατσιωτών έμεινε ανέπαφο και η αγωνιστική διάθεση ακλόνητη. Η απάντηση στο μπλόκο δόθηκε αμέσως «με ένα πελώριο φωτεινό ΕΑΜ που άναψε στη πλαγιά των Τουρκοβουνίων με στουπιά βουτηγμένα στο πετρέλαιο», που φώτισε το κατοχικό σκοτάδι κι έσπειρε τον τρόμο στους συνεργάτες των Γερμανών, με το δυνάμωμα της Αλληλεγγύης, με το σπάσιμο μαυραγορήτικων αποθηκών, κλπ.κλπ.
Ο Λευτέρης μετέχει ενεργά στο ξεσηκωμό με το ρόλο του συνεχώς να αναβαθμίζεται. Η απελευθέρωση της Αθήνας βρίσκει το πατέρα του Σεφ στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετάνια» (ήταν απόφοιτος του Κολλεγίου Λευκωσίας, με σπουδές σε Τουριστική Σχολή και μιλούσε πέντε γλώσσες. Από τη θέση αυτή διοχέτευε σημαντικές πληροφορίες στο ΕΑΜ) και τον Λευτέρη ενταγμένο στον 11ο Λόχο του ΕΛΑΣ που είχε την έδρα του ψηλά στον Προφήτη Ηλία. Οι συναγωνιστές του τον θυμούνται άφοβο μαχητή, οι δε συνομήλικοί του Γαλατσιώτες έφηβο ενθουσιώδη, ιδεολόγο κομμουνιστή, που χαίρονταν τη ζωή του μετέχοντας ενεργά στα δρώμενα της πόλης. Ιδιαίτερα θυμούνται το μαχητικό ποδοσφαιριστή της γαλατσιώτικης «Αναγέννησης» Λέλη (παράφραση του Λένιν), όπως ήταν γνωστός και στο ποδοσφαιρικό μικρόκοσμο του Γαλατσίου, που καταχειροκροτούνταν με τους συμπαίκτες του στους ποδοσφαιρικούς αγώνες που δίνονταν στην αλάνα στο Παλιό Τέρμα με ομάδες από τις γύρω συνοικίες.
Με το τέλος του πολέμου και τα γνωστά γεγονότα της εμφύλιας σύγκρουσης, την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού και το ΚΚΕ στην παρανομία, ο Λευτέρης ρίχνεται στον αγώνα της επιβίωσης, συνεχίζοντας να προσφέρει στο εκτός νόμου πλέον κίνημα ό,τι του είναι δυνατόν. Στηρίζει και ενισχύει το πολιτικό και κοινωνικό κίνημα που αγωνίζεται για την ομαλοποίηση της πολιτικής ζωής, πάντοτε με ιδιαίτερα μέτρα προφύλαξης όμως γιατί συνεχώς επικρέμονταν η απειλή της απέλασής του. Κατάφερε ωστόσο να σπουδάσει την τέχνη του Ηλεκτρονικού και επειδή οι πόρτες του Δημοσίου, στους στερούμενους το περιβόητο «Πιστοποιητικό Κοινωνικών Φρονημάτων», ήταν κλειστές, προσπάθησε να στήσει με έναν συνεργάτη του Ηλεκτρονικό Εργαστήριο.
Η στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απριλίου του 1967 τον βρίσκει παντρεμένο με δυο παιδιά. Με τη σύλληψή του ύστερα από τρεις μέρες – τόσο κατάφερε να ξεφύγει τη χουντική δαγκάνα – τον μεταφέρουν στο στάδιο Καραϊσκάκη όπου ήταν στοιβαγμένοι, υπό άθλιες συνθήκες, εκατοντάδες κρατούμενοι, Από εκεί, αφού βίωσε το μαρτύριο της εικονικής εκτέλεσης, τον μετέφεραν νύχτα στον Ιππόδρομο όπου επικρατούσε «νεκρική σιγή» παρά τις εκατοντάδες κρατουμένων που ήταν και ’κεί. στοιβαγμένοι. Ήταν το βράδυ που σκότωσαν τον κρατούμενο Ελή και διενεργούνταν ανακρίσεις. Στη συνέχεια με τον επίσης κρατούμενο αδερφό του Νίκο, τους μετέφεραν στη Γενική Ασφάλεια και με παρέμβαση της Αγγλικής Πρεσβείας και της Κυπριακής Αρμοστίας, μετά από αρκετές εβδομάδες απελάθηκαν στην Αγγλία. Όταν κατάφερε να επιστρέψει στην Ελλάδα, μετά ενάμιση περίπου χρόνο, συμμετέχοντας με τις απαραίτητες προφυλάξεις για τον κίνδυνο μιας νέας απέλασης, στο αντιδικτατορικό κίνημα, δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά στον ιδιωτικό τομέα ως Διευθυντής πωλήσεων στην ELCO και στη συνέχεια στη ΒΕΡΑ (Εταιρείες Ηλεκτρικών Συσκευών).
Οι Γαλατσιώτες αντιστασιακοί, τιμώντας την αγωνιστική πορεία του, το ήθος του πραγματικού αγωνιστή που το χαρακτηρίζει το απόλυτο δόσιμο χωρίς την προσμονή προσωπικού ανταλλάγματος, τη σεμνότητα και την παντελή απουσία έπαρσης τον τίμησαν, επί δέκα χρόνια περίπου, με το αξίωμα του προέδρου του τοπικού Παραρτήματος της ΠΕΑΕΑ. Ο Λευτέρης Ολύμπιος άφησε φεύγοντας παρακαταθήκη την ύψιστη ηθική του λαϊκού αγωνιστή: την ανιδιοτέλεια της προσφοράς για το σύνολο και τη μεγαλοσύνη της σεμνότητας. Μηνύματα αγωνιστικής πορείας σύμβολα, που τόσο ανάγκη έχουμε σήμερα μπροστά στις πρωτοφανείς προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο λαός και η χώρα μας. Άφησε το ακατάβλητο φρόνημα της ψυχής που δεν σκύβει ακόμα και την ύστατη στιγμή, όταν το σώμα λυγίζει από τα βάρη της ζωής και δρασκελά το κατώφλι προς την αμετάκλητη απώλεια…

* Τα Λύμπια είναι χωριό της Κύπρου, στην επαρχία της Λευκωσίας, σε λοφώδη περιοχή με υψόμετρο 260. Οι κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία και την παραγωγή οικοδομικών υλικών.
** «Αρχηγείο» αποκαλούσαν συνωμοτικά το σπίτι του Γιώργου Καρανικόλα στην οδό Νάξου 16. Ο Γ. Καρανικόλας πρωτοστάτησε στην συγκρότηση του ΕΑΜ Γαλατσίου, υπήρξε ο πρώτος Γραμματέας του. Το σπίτι του ήταν «στέκι» της Οργάνωσης. Εκεί γίνονταν διάφορες συναντήσεις μεταξύ των οποίων και το μεγάλο Δημοσιοϋπαλληλικό Αχτίφ με τη συμμετοχή του Κώστα Καραγιώργη και άλλων υψηλόβαθμων στελεχών του ΕΑΜ.
(Πηγές: Εφημερίδα Ριζοσπάστης Νοέμβρης 1978, «Βιβλίο της Χρονιάς, έκδοση ΗΧΩ 1998, Προφορικές μαρτυρίες συγγενών του Ολύμπιου του Γιάννη Πατέλη και του Νίκου Κορρέ.)